فردوسی بزرگ و شاهنامه ی ماندگار «بخش سوم»

فردوسی بزرگ و شاهنامه ی ماندگار «بخش سوم»

همراه با پس از باران با شاهنامه همراه شوید
کاری از گروه فرهنگ و ادب پارسی پایگاه خبری تحلیلی «پس ازباران»
به کوشش ؛ محمد ابولیان نوروزی دبیرگروه پارسی نویسی

همان گونه که دربخش های پیشین آمده بود، رنج سی ساله پیرسخنور فردوسی بزرگ پس ازسده هازبانزد چهره های برجسته جهان می باشد و نویسندگان،شاهنامه پژوهان فراوانی ازرنجه هایی که فردوسی برای سرودن شاهنامه برده بود..

درپیوند به نوشتارپیشین دراین بخش هم ازدریچه دیگربه زندگی،سختی هاهمچنین دیدگاههای دیگرسرایندگان ونام آوران این بوم بر»که پس از پیر سخنور در آسمان تابناک ادبیات ایران زمین درخشیده اند، خواهیم پرداخت..

فردوسی،سراینده و حماسه‌سرای سده چهارم می باشد،وی در یکی از روستا‌های خراسان به نام باژ در ۳۲۹ق زاده شد و در ۴۱۱ق درهشتاد سالگی چشم از جهان فرو بست،درباره آیین وکیش فردوسی،سخنان گوناگونی گفته ونوشته شده است.قزوینی نخستین کسی است که درنسک النقض(رد)،فردوسی را شیعه دوازده امامی یاد می کند.

یکی از کارهای پرآوازه او شاهنامه است که در آن،پیشینه زندگی شاهان ایران به سرایش در آمده است.پیشینه نویسان گزارش کردند او تمام دارایی خود را در این راه بکار گرفت اما تلاش او،مورد پذیرش شاه محمود غزنوی نبود و برخی شوندآن را رویارویی آیینی میان فردوسی وشاه‌ محمود دانسته اند.سیدحسن امین،شیوه فردوسی در سرودن شاهنامه را برگرفته از شیوه نبیک آسمانی قرآن می‌داند.

برای فردوسی بزرگداشت‌هایی گرفته شده که از آن‌ میان هزاره فردوسی در سال ۱۳۱۳خورشیدی بوده و همچنین کارهای هنری فراوانی ازهمانند نمایش سینمایی فردوسی درباره زندگی او ساخته شده است.

?شاهنامه
یکی ازبرجسته ترین کارهای فردوسی،شاهنامه است. برخی براین باورند شیوه و روش به سرایش در آوردن شاهنامه ازنسک آسمانی آیین اسلام برگرفته شده است،هر چند که نگرش این نبیک برپایه داستان های پندآموز،روش وآمیزه های دینی است.فردوسی درشاهنامه بارها سخن از فرهنگ آورده و درپی پیوند فرهنگ ایران پیش و پس از اسلام با یکدیگر بوده است.

برخی سرودن داستان‌های حماسه میهنی ایران را اندیشه فردوسی ندانسته‌اند و کسانی همچون مسعودی مروزی و دقیقی طوسی (توسی)راپیش از او دانسته‌اند. پیشینه گذشته می‌گوید،زمانیکه فردوسی چهل ساله بود،دقیقی، سرایشگر ایرانی،‌ سال‌ها پیش تر به سرایش در آوردن گذشته میهنی ایران را آغازکرده بود و پیش از پایان این کار،به دست پیشکارش کشته می‌شود.

فردوسی برآن شد کار وی به پایان رساند وپیشینه ی که به دست ابومنصور، فرمانروای توس آماده وهمراه باپیشینه شاهان گذشته و سرگذشت مردم ایران بزرگ بود را به سرایش در می‌آورد.واین گونه،پیشینه ابومنصور باآوازه به شاهنامه منصوری،بزرگترین بن مایه سرودن شاهنامه فردوسی شد.او در سال ۳۷۰ این کار راآغاز و در سال۴۰۰ به پایان رساند.

? زندگینامه

ابوالقاسم حسن منصور باآوازه ی فردوسی،سراینده و حماسه‌سرای است.او در سده چهارم می‌زیسته‌ است.زادروزش ۳۲۹یا۳۳۰پیش ازم دانسته‌اند. فردوسی برایند پیوند دوم ابو منصور شرف‌شاه بوده‌ است.پیشینه نگاران می گویند روزی شرف‌شاه خواب می‌بیند، پسری ازخانه او به سوی آسمان رفت.

در بازخوانی این خواب به او می‌گویند،پسری ازانت خواهدشد،که درپیشینه همه روزگاران ماندگار می‌شود…فردوسی،کشاورز زاده‌ای بودکه درروستای باژ»از روستاهای طوس (توس) چشم به جهان گشود.

وی ازشهرهای بغداد و مازندران و.. بازدیدکرده بود،به گفته نظامی عروضی،فردوسی زندگی شاهانه ی داشته،که باسپری شدن زمان،سرمایه خویش در راه گردآوری شاهنامه بکارگرفت و اینچنین پایان زندگیش رابا تنگدستی به سر برد.وسرانجام در هشتادسالگی درسال ۴۱۱ق درزادگاهش درگذشت.

بیست و پنجم اردیبهشت‌ماه هرسال در گاهشمار میهنی ایرانیان «روز بزرگداشت فردوسی» نام‌ گرفته است.

?کیش وآیین فردوسی

سید حسن امین براین باور است که در روزگار فردوسی،شیعه در بخش‌هایی از خراسان به ویژه طوس(توس)،بیهق، باژ وطابران(تابران) گسترش داشته و به این روی در زمینه‌ها،وابستگی فردوسی به،دوستداران شیعه آن روز را رد نکرده است وحتی نویسنده،باپیوندهایی مانند رافضی به فردوسی اشاره کرده است.

امین،برای شیعه‌بودن فردوسی به گواهی هایی مانند بخش و درگاههای شیعی جایگاه زندگی او،گرایش مردم آن بخش از به پاخواستن های شیعی و مواردی از این دست یادآوری کرده است. برپایه گفته ها وبن مایه های پیشینه نگاری، خاک سپاری فردوسی در مزارگاه مسلمانان،با بستن راه ازسوی ابوالقاسم گرگانی روبرو شدکه گفته بود فردوسی در چکامه هایش دشمنان و زرتشتیان را ستایش کرده است.

 ?قزوینی نخستین کسی بود که به شیعه دوازده امامی بودن فردوسی در نسک النقض(شکستن) آورده است.پس از این دادگر شوشتری نیز وی را شیعه خوانده است.امابرخی مانند ابراهیم پورداود وشاگردش محمد معین (پشتیبان)،وی را زرتشتی می‌دانستند و بهار نیز او را زنده کننده زرتشت دانسته است.

?مهدوی دامغانی گفته اند،ازشمار چکامه های یک سرایندهنمی‌توان به کیش او رسید، مگر اینکه دلبستگی در چکامه های آن سراینده آمده باشد.نویسنده در پی آن به شیعی‌بودن فردوسی و می‌گوید در کیش آن گمانی نیست..

?برگزاری همایش هزاره فردوسی

برخی پژوهشگران،زادروز فردوسی را در سال ٣٢٩ش دانسته وکنگره‌ای با نام هزاره فردوسی رادرسال ۱۳۱٣خورشیدی برگزار کردند.دراین کنگره که در دارالفنون(آموزشگاه نوآوری) تهران برگزارشد، گروهی ازایران‌شناسان و پژوهشگران کشور‌های سراسرجهان گردهم آمدند.ازآرامگاه بازسازی‌شده فردوسی،پس از برگزاری این آیین،باپیش آهنگی رضاشاه وشماری از فرهیختگان درخراسان رونمایی شد.

آرامگاه فردوسی در توس، باهنرمندی حسین لرزاده ساخته شد و چکامه های نوشته شده مزارگاه بانوشتار عماد الکتاب(باچیره دستی عمادنسک نویس)نوشته شده است.